Obok katolickich, kontrreformacyjnych krajów i regionów, jak i europejskich dworów , będących prawdziwymi twierdzami barokowej sztuki i kultury, omawiamy w naszej książce również rolę protestanckiego mieszczaństwa jako podmiotu kultury. Przykład niderlandzkiego malarstwa z XVII w.,które odzwierciedlało świat tamtejszego mieszczaństwa, ukazuje wyraźnie, jak poglądy religijne wpływały na moralno-praktyczne aspekty życia. Aczkolwiek prezentacja malarstwa w tym tomie ogranicza się w zasadzie do XVII wieku, to rozwój architektury i rzeźby omówiony został aż do okresu poźnego baroku i rokoka, nie wyznaczając przy tym ostrych granic między epokami. Zanim jeszcze rewolucja francuska 1789 roku zmiotła ancien regime z politycznej sceny Francji, w prawie całej Europie wygasły już światła oszałamiającego barokowego święta sztuki. Wielkie gesty i patosy baroku wyczerpały się samoistnie, ustepując miejsca tendencjom oświeceniowym.